Đình Đào Xá

Đình Đào Xá khởi dựng thời vua Lê Gia Tông niên hiệu Đức Nguyên (1674 - 1675), tại xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy. Đình kiến trúc kiểu chữ Nhất, một tòa, 3 gian 2 dĩ, làm theo hướng chính Nam. Sàn đình trước kia lát toàn bộ bằng gỗ, chiều dài của đình là 24m25, chiều rộng của đình là 13m22. Gian chính giữa có một bàn thờ làm theo kiểu long án (Giường bầu) cách nền đình hơn 2m, bên trên có bốn cánh cửa sơn son thiếp vàng, chạm trổ tứ linh và long chầu nguyệt với đường nét tinh vi. Hai bên tả hữu đình cũng có bàn thờ bố cục cũng như gian chính giữa. Xung quanh đình được xây tường hoa bằng đá ong bao bọc cao hơn 2m. Đặc biệt trước đình được xây một cổng chính và hai cổng phụ ở hai bên, mỗi bên đều xây một cổng trụ cao to và một cột đồng trụ nhỏ, trên đỉnh cột đồng trụ đắp quả dành, bốn mặt của cột đồng trụ đều đắp tứ linh và long cuốn thủy, ở hai bên đắp voi và ngựa đứng chầu. Hai bên đầu đình đắp rồng, ở bốn đầu đao đắp nghê, hai bên đầu đốc của đình mỗi bên đầu đắp một con kìm. Kiến trúc đồ sộ vững chãi trong đình được trang trí chạm trổ công phu tinh tế, tổng cộng có mười hai cái kẻ: Đa số là chạm trổ hai mặt, cách bố trí chạm trổ thường chia làm haitầng trên và dưới. Các kẻ được chạm khắc công phu với nhiều nội dung rất phong phú như: long mã phụng đồ, lá sen, người cưỡi ngựa, diều bay lơ lửng (Bức chạm có điển tích Cao Biền tầm địa) hay chạm hai con rồng và một con rồng mẹ, tay mỗi con rồng cầm một quyển sách (điều này gọi là mẫu long huấn tử)... tòa đại đình được dựng theo kiến trúc hình chữ Nhất (3 gian 2 dĩ). Đây là ngôi đình có kiến trúc nghệ thuật đẹp tiêu biểu của thế kỷ 17. Trong đình còn lưu giữ nhiều được bức chạm lộng trên các câu đầu, đạt trình độ nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian và tính tư tưởng cao như bức Ngũ lão đăng sơn, Vân Vương xuất hiệp, Quần long tụ hội, phượng cặp thư...

Đình thờ Hùng Hải Công, em thứ 19 của vua Hùng, đã có công dạy dân khai ấp lập làng. Tưởng nhớ công lao của ông nhân dân tôn Thành hoàng làng và lập đình thờ phụng tại đây.